Łożysko oporowe sprzęgła nie ulega częstym awariom, niemniej warto wiedzieć, po jakich objawach rozpoznać, że wymaga wymiany. Oto garść informacji na ten temat.
W zdecydowanej większości aut użytkownicy długo nie muszą zaglądać do sprzęgła. O ile samochód jest użytkowany w cyklu mieszanym (w mieście i w trasie), układ wysprzęglający potrafi wytrzymać 100 tys. km lub więcej. Jeśli autem jeździmy tylko po mieście, najprawdopodobniej będziemy musieli coś w nim wymienić już wcześniej, ale nie ma się co dziwić – w takim trybie eksploatacji zwyczajnie częściej wciskamy sprzęgło i „przybliżamy” je do osiągnięcia przewidywanej żywotności.
Jednym z elementów układu sprzęgła w samochodzie, który potencjalnie może ulec awarii, jest łożysko oporowe, nazywane też łożyskiem wyciskowym sprzęgła. Co to za część i jaką pełni funkcję? Po jakich objawach poznać jej usterkę i czy wymiana narazi nas na koszty? Przyjrzyjmy się bliżej łożysku oporowemu sprzęgła i objawach jego awarii.
Łożysko oporowe sprzęgła i jego rola w samochodzie
Łożysko oporowe jest kluczowym elementem w układzie sprzęgła, zapewniającym płynne działanie i możliwość zmiany biegów bez uszkodzeń mechanicznych. Jego głównym zadaniem jest przekazywanie siły nacisku z pedału sprzęgła na mechanizm rozłączający sprzęgło. W stanie spoczynku (gdy pedał sprzęgła nie jest wciśnięty) łożysko oporowe jest oddzielone od tarczy dociskowej sprzęgła. W tej pozycji sprzęgło jest załączone, co oznacza, że moc z silnika jest przekazywana na skrzynię biegów i dalej na koła pojazdu.
Gdy kierowca wciska pedał sprzęgła, siła nacisku jest przekazywana przez układ hydrauliczny lub mechaniczny do dźwigni wyciskowej (łapy sprzęgła) lub wysprzęglika. Ta dźwignia (albo wysprzęglik) naciska na łożysko oporowe. Te, będąc naciskane przez dźwignię wyciskową, przesuwa się w kierunku tarczy dociskowej sprzęgła. Łożysko oporowe porusza się po osi wałka sprzęgłowego. Kiedy dotknie centralnego punktu tarczy dociskowej, wywiera na nią nacisk. W wyniku tego nacisku, sprężyna dociskowa zaczyna się deformować, odciągając tarczę dociskową od tarczy sprzęgłowej.
W momencie, gdy tarcza dociskowa zostaje odciągnięta od tarczy sprzęgłowej, przestaje ona wywierać nacisk na tarczę sprzęgłową. To powoduje rozłączenie napędu pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów, umożliwiając zmianę biegów. Po zwolnieniu pedału sprzęgła łożysko oporowe wraca do swojej pierwotnej pozycji. Tarcza dociskowa ponownie zaczyna naciskać na tarczę sprzęgłową, przywracając połączenie napędu pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów.
Ile wytrzymuje łożysko oporowe sprzęgła?
Mimo iż łożysko oporowe (wyciskowe) ma dużo „pracy” podczas wprawiania auta w ruch, i w dodatku działają na nie znaczne obciążenia, w praktyce nie jest zbyt awaryjnym elementem. Można wręcz powiedzieć, że pozytywnie zaskakuje żywotnością, gdyż „wytrzymuje” zazwyczaj tyle, co pozostałe podzespoły sprzęgła. W typowo użytkowanym aucie może to być nawet 100 tys. km lub więcej, o ile mowa o fabrycznym układzie sprzęgła – w przypadku zamienników trzeba się nastawić na krótszy „żywot”.
Ale nie tylko elementy niskiej jakości mogą się przyczynić do szybszej konieczności wymiany łożyska oporowego sprzęgła. Jego kondycji nie sprzyja jazda miejska, wiążąca się z częstym wciskaniem pedału sprzęgła, niemniej osoby mieszkające w mieście nie mają na to większego wpływu. Mogą natomiast zadbać o dobre nawyki podczas jazdy autem, np. ograniczanie wciskania pedału sprzęgła wtedy, gdy jest to zbędne (np. w korku lub na światłach).
Łożysko oporowe – objawy
Uszkodzone łożysko oporowe sprzęgła może powodować różne problemy i objawy, które z reguły wskazują na konieczność jego wymiany. Oto niektóre z najczęstszych objawów uszkodzonego łożyska oporowego sprzęgła:
- hałas przy wciśnięciu pedału sprzęgła (głośne szumy, stukanie, zgrzytanie lub metaliczne dźwięki);
- wibracje lub pulsowanie pedału sprzęgła;
- problemy z rozłączaniem sprzęgła, co istotnie utrudnia zmianę biegów;
- opór lub trudności przy wciśnięciu pedału sprzęgła;
- podwyższone zużycie paliwa (uszkodzone łożysko oporowe może wpływać na efektywność przenoszenia mocy z silnika na koła);
- przegrzewanie się sprzęgła.
O ile pierwsze objawy uszkodzonego łożyska oporowego sprzęgła nie wpływają na prowadzenie auta (z szumem dochodzącym spod maski da się jeszcze jeździć), tak zbagatelizowanie problemu w końcu doprowadzi do usterki wykluczającej dalszą jazdę, np. braku możliwości wysprzęglenia, a co za tym idzie – zmiany biegu. Dlatego stwierdzenie pierwszych objawów świadczących o zepsuciu łożyska oporowego powinno być bodźcem do zaprowadzenia samochodu do warsztatu celem diagnostyki i usunięcia usterki. Nie trzeba jednak tego robić za wszelką cenę: od mniej istotnych do poważnych objawów uszkodzonego łożyska oporowego może „upłynąć” nawet kilka tysięcy kilometrów, więc użytkownik auta ma chwilę czasu na to, by umówić się do mechanika.
Jako że wymiana łożyska oporowego wiąże się z koniecznością demontażu całej skrzyni biegów, decydując się na nią warto zlecić kontrolę pozostałych podzespołów sprzęgła i ich ewentualną wymianę. Unikniemy wtedy kosztów ponownej robocizny (gdy po niedługim czasie „padnie” inny element sprzęgła) i zyskamy spokój na kolejne lata.
